قانون مدیریت پسماند

جهت حفظ محیط زیست از آثار مخرب و زیانبار پسماندها و بهبود محیط زندگی و جلوگیری از شیوع بیماری ها و امراض ناشی از عدم دفع بهداشتی پسماندها - قانون مدیریت پسماندها در تاریخ 1383/2/20 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و آئین نامه اجرائی آن در تاریخ 1384/5/5 به تصویب هیئت دولت رسید. در این قانون و آئین نامه آن وظائف دستگاههای اجرائی و اشخاص حقوقی و حقیقی تفکیک و حیطه اختیارات هر یک از آنها مشخص گردیده است و ضمانت اجرائی آن نیز در نص قانون و آئین نامه تصریح گردیده است.


قانون مدیریت پسماندها



ماده 1- جهت تحقق اصل پنجاهم (50) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و به منظور حفظ محیط زیست کشور از آثار زیانبار پسماندها و مدیریت بهینه آنها، کلیه وزارتخانه و سازمانها و موسسات و نهادهای دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی که شمول قانون بر آنها مستم ذکر نام میباشد و کلیه شرکتها و موسسات و اشخاص حقیقی و حقوقی، موظفند مقررات و تهای مقرر در این قانون را رعایت نمایند.



ماده 2- عبارات و اصطلاحاتی که در این قانون به کار رفته است، دارای معانی زیر میباشد:



الف- سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست



ب – پسماند: به مواد جامد، مایع و گاز (غیر از فاضلاب) گفته میشود که به طور مستقیم یا غیرمستقیم حاصل از فعالیت انسان بوده و از نظر تولیدکننده، زائد تلقی میشود. پسماندها به پنج گروه تقسیم میشوند:



1- پسماندهای عادی: به کلیه پسماندهایی گفته میشود که به صورت معمول از فعالیتهای روزمره انسانها در شهرها، روستاها و خارج از آنها تولید میشود، از قبیل زباله های خانگی و نخاله های ساختمانی.



2- پسماندهای پزشکی (بیمارستانی): به کلیه پیشماندهای عفونی و زیان آور ناشی از بیمارستانها، مراکز بهداشتی، درمانی، آزمایشگاههای تشخیص طبی و سایر مراکز مشابه گفته میشود. سایر پسماندهای خطرناک بیمارستانی از شمول این تعریف خارج است.



3- پسماندهای ویژه: به کلیه پسماندهایی گفته میشود که به دلیل بالا بودن حداقل، یکی از خواص خطرناک، از قبیل سمیت، بیماری زایی، قابلیت انفجار یا اشتعال، خورندگی و مشابه آن به مراقبت ویژه نیاز داشته باشد و آن دسته از پسماندهای پزشکی و نیز بخشی از پسماندهای عادی، صنعتی، کشاورزی که نیاز به مدیریت خاص دارند، جز پسماندهای ویژه محسوب میشوند.



4- پسماندهای کشاورزی: به پسماندهای ناشی از فعالیتهای تولیدی در بخش کشاورزی گفته میشود از قبیل فضولات، لاشه حیوانات (دام، طیور و آبزیان) محصولات کشاورزی فاسد یا غیرقابل مصرف.



5- پسماندهای صنعتی: به کلیه پسماندهای ناشی از فعالیتهای صنعتی و معدنی و پسماندهای پالایشگاهی صنایع گاز، نفت و پتروشیمی و نیروگاهی و امثال آن گفته میشود از قبیل براده ها، سرریزها و لجن های صنعتی.



ج – مدیریت اجرایی پسماند: شخصیت حقیقی یا حقوقی است که مسئول برنامه ریزی، ساماندهی، مراقبت و عملیات اجرایی مربوط به تولید، جمع آوری، ذخیره سازی، جداسازی، حمل و نقل، بازیافت، پردازش و دفع پسماندها و همچنین آموزش و اطلاع رسانی در این زمینه میباشد.



1- دفع: کلیه روشهای از بین بردن یا کاهش خطرات ناشی از پسماندها، از قبیل بازیافت، دفن بهداشتی، زباله سوزی



2- پردازش: کلیه فراینده های مکانیکی، شیمیایی، بیولوژیکی که منجر به تسهیل در عملیات دفع گردد.



د- منظور از آلودگی، همان تعریف مقرر در ماده (9) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست – مصوب 28/3/1353- است.



تبصره 1- پسماندهای پزشکی و نیز بخشی از پسماندهای عادی، صنعتی و کشاورزی که نیاز به مدیریت خاص دارند، جز پسماندهای ویژه محسوب میشوند.



تبصره 2- فهرست پسماندهای ویژه از طرف سازمان، با همکاری دستگاههای ذیربط تعیین و به تصویب شورای عالی حفاظت محیط زیست، خواهد رسید.



تبصره 3- پسماندهای ویژه پرتوزا، تابع قوانین و مقررات مربوط به خود می باشند.



تبصره 4- لجن های حاصل از تصفیه فاضلاب های شهری و تخلیه چاههای جذبی فاضلاب خانگی در صورتی که خشک یا کم رطوبت باشند، در دسته پسماندهای عادی قرار خواهند گرفت.



ماده 3- موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران موظف است با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر دستگاهها حسب مورد، استاندارد کیفیت و بهداشت محصولات و مواد بازیافتی و استفاده های مجاز آنها را تهیه نماید.



ماده 4- دستگاههای اجرایی ذیربط موظفند جهت بازیافت و دفع پسماندها، تدابیر لازم را به ترتیبی که در آیین نامه های اجرایی این قانون مشخص خواهد شد، اتخاذ نمایند. آیین نامه اجرایی مذکور می بایستی در برگیرنده موارد زیر نیز باشد:



1- مقررات تنظیم شده موجب گردد تا تولید و مصرف، پسماند کمتری ایجاد نماید.



2- تسهیلات لازم برای تولید و مصرف کالاهایی که بازیافت آنها سهل تر است، فراهم شود و تولید و واردات محصولاتی که دفع یا بازیافت پسماند آنها مشکل تر است، محدود شود.



3- تدابیری اتخاذ شود که استفاده از مواد اولیه بازیافتی در تولید گسترش یابد.



4- مسئولیت تامین و پرداخت بخشی از هزینههای بازیافت بر عهده تولید کنندگان محصولات قرار گیرد.



ماده 5- مدیریتهای اجرایی پسماندها، موظفند براساس معیارها و ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش ترتیبی اتخاذ نمایند تا سلامت، بهداشت و ایمنی عوامل اجرایی تحت نظارت آنها تامین و تضمین شود.



ماده 6- سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر رسانه هایی که نقش اطلاع رسانی دارند و همچنین دستگاههای آموزشی و فرهنگی، موظفند جهت اطلاع رسانی و آموزش، جداسازی صحیح، جمع آوری و بازیافت پسماندها، اقدام و با سازمانها و مسئولین مربوط همکاری نمایند.



تبصره – وزارتخانه های جهاد کشاورزی، صنایع و معادن، کشور و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به منظور کاهش پسماندهای کشاورزی، موظفند نسبت به اطلاع رسانی و آموزش روستائیان و تولید کنندگان، اقدام لازم را به عمل آورند.



ماده 7- مدیریت اجرایی کلیه پسماندها غیر از صنعتی و ویژه در شهرها و روستاها و حریم آنها به عهده شهرداری و دهیاری ها و در خارج از حوزه و وظایف شهرداری ها و دهیاری ها به عهده بخشداری ها میباشد. مدیریت اجرایی پسماندهای صنعتی ویژه به عهده تولیدکننده خواهد بود. در صورت تبدیل آن به پسماند عادی به عهده شهرداریها، دهیاریها و بخشداریها خواهد بود.



تبصره – مدیریتهای اجرایی می توانند تمام یا بخشی از عملیات مربوط به جمع آوری، جداسازی و دفع پسماندها را به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار نمایند.



ماده 8- مدیریت اجرایی می تواند هزینههای مدیریت پسماندها را از تولیدکننده پسماند با تعرفه ای که طبق دستورالعمل وزارت کشور توسط شوراهای اسلامی بر حسب نوع پسماند تعیین میشود، دریافت نموده و فقط صرف هزینههای مدیریت پسماند نماید.



ماده 9- وزارت کشور با هماهنگی سازمان، موظف است برنامه ریزی و تدابیر لازم برای جداسازی پسماندهای عادی را به عمل آورده و برنامه زمان بندی آن را تدوین نماید. مدیریتهای اجرایی مندرج در ماده (7) این قانون موظفند در چارچوب برنامه فوق و در مهلتی که در آیین نامه اجرایی این قانون، پیش بینی میشود، کلیه پسماندهای عادی را به صورت تفکیک شده جمع آوری، بازیافت یا دفن نمایند.



ماده 10- وزارت کشور موظف است در اجرای وظایف مندرج در این قانون، ظرف مدت شش ماه پس از تصویب این قانون، نسبت به تهیه دستورالعمل تشکیلات و ساماندهی مدیریت اجرایی پسماندها در شهرداریها، دهیاری ها و بخشداری ها اقدام نماید.



ماده 11- سازمان موظف است با همکاری وزارتخانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ( در مورد پسماندهای پزشکی)، صنایع و معادن، نیرو و نفت (در مورد پسماندهای صنعتی و معدنی)، جهاد کشاورزی (در مورد پسماندهای کشاورزی) ضوابط و روشهای مربوط به مدیریت اجرایی پسماندها را تدوین و در شورای عالی حفاظت محیط زیست به تصویب برساند، وزارتخانه های مذکور مسئول نظارت بر اجرای ضوابط و روشهای مصوب هستند.



ماده 12- محل های دفن پسماندها براساس ضوابط زیست محیطی توسط وزارت کشور با هماهنگی سازمان و وزارت جهاد کشاورزی تعیین خواهد شد.



تبصره 1- شورای عالی شهرسازی و معماری موظف است در طرحهای ناحیه ای جامع، مناطق مناسبی را برای دفع پسماندها در نظر بگیرد.



تبصره 2- وزارت کشور موظف است اعتبارات، تسهیلات و امکانات لازم راجهت ایجاد و بهرهبرداری از محل های دفع پسماندها راسا یا توسط بخش خصوصی فراهم نماید.



ماده 13- مخلوط کردن پسماندهای پزشکی با سایر پسماندها و تخلیه و پخش آنها در محیط و یا فروش، استفاده و بازیافت این نوع پسماندها ممنوع است.



ماده 14- نقل و انتقال برون مرزی پسماندهای ویژه تابع مقررات کنوانسیون بازل و با نظارت مرجع ملی کنوانسیون خواهد بود. نقل و انتقال درون مرزی پسماندهای ویژه تابع آیین نامه اجرایی مصوب هیات وزیران خواهد بود.



ماده 15- تولید کنندگان آن دسته از پسماندهایی که دارای یکی از ویژگیهای پسماندهای ویژه نیز می باشند، موظفند با بهینه سازی فرآیند و بازیابی، پسماندهای خود را به حداقل برسانند و در مواردی که حدود مجاز در آیین نامه اجرایی این قانون پیش بینی شده است، در حد مجاز، نگهدارند.



ماده 16- نگهداری، مخلوط کردن، جمع آوری، حمل و نقل، خرید و فروش، دفع، صدور تخلیه پسماندها در محیط بر طبق مقررات این قانون و آیین نامه اجرایی آن خواهد بود. در غیر این صورت اشخاص متخلف به حکم مراجع قضایی به جزای نقدی در بار اول پسماندهای عادی از پانصد هزار (500000) ریال تا یکصد میلیون



(100000000) ریال و برای سایر پسماندها از دو میلیون (2000000) ریال تا یکصد میلیون (100000000) ریال و در صورت تکرار، هر بار دو برابر مجازات قبلی در این ماه محکوم میشوند.



متخلفین از حکم ماده (13) به جزای نقدی از دو میلیون (2000000) ریال تا یکصد میلیون (100000000) ریال و در صورت تکرار به دو برابر حداکثر مجازات و در صورت تکرار مجدد هر بار به دو برابر مجازات بار قبل محکوم میشوند.



ماده 17- مخالفین از حکم ماده (14) این قانون موظفند پسماندهای مشمول کنوانسیون بازل را به کشور مبدا اعاده و یا در صورت امکان معدوم کردن در داخل تحت نظارت و طبق نظر سازمان (مرجع ملی کنوانسیون مذکور در ایران) با هزینه خود به نحو مناسب دفع نمایند. در غیر این صورت به مجازاتهای مقرر در ماده (16) محکوم خواهند شد.



ماده - در شرایطی که آلودگی، خطر فوری برای محیط و انسان دارد، با اخطار سازمان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، متخلفین و عاملین آلودگی موظفند فورا اقداماتی را که منجر به بروز آلودگی و تخریب محیط زیست میشود متوقف نموده و بلافاصله مبادرت به رفع آلودگی و پاکسازی محیط نمایند. در صورت استنکاف، مرجع قضایی خارج از نوبت به موضوع رسیدگی و متخلفین و عاملین را علاوه بر پرداخت جریمه تعیین شده، مم به رفع آلودگی و پاکسازی خواهد نمود.



ماده 19- در تمام جرایم ارتکابی مذکور، مرجع قضایی مرتکبین را علاوه بر پرداخت جریمه به نفع صندوق دولت، به پرداخت خسارت به اشخاص و یا جبران خسارت وارده، بنا به درخواست دستگاه مسئول محکوم خواهد نمود.



ماده 20- خودروهای تخلیه کننده پسماند در اماکن غیرمجاز، علاوه بر مجازاتهای مذکور، به یک تا ده هفته توقیف محکوم خواهند شد.



تبصره – در صورتی که محل تخلیه، معابرعمومی، شهری و بین شهری باشد، به حداکثر میزان توقیف محکوم میشوند.



ماده 21- درآمد حاصل از جرایم این قانون به حساب خزانه داری کل کشور واریز و همه ساله معادل وجوه واریزی از محل اعتبارات ردیف خاصی که در قوانین بودجه سنواتی پیش بینی میشود، در اختیار دستگاههایی که در آیین نامه اجرایی این قانون تعیین خواهند شد، قرار خواهد گرفت تا صرف آموزش، فرهنگ سازی، اطلاع رسانی و رفع آلودگی ناشی از پسماندها، حفاظت از محیط زیست و تامین امکانات لازم در جهت اجرای این قانون گردد.



ماده 22- آیین نامه اجرایی این قانون توسط سازمان با همکاری وزارت کشور و سایر دستگاههای اجرایی ذیربط حداکثر ظرف مدت شش ماه تهیه و به تصویب هیات وزیران می رسد.



ماده 23- نظارت و مسئولیت حسن اجرای این قانون بر عهده سازمان میباشد. قانون فوق مشتمل بر بیست و سه ماده و نه تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیستم اردیبهشت ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و سه مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1383/3/9به تایید شورای نگهبان رسیده است.

تصفیه آب در داخل زمین - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آب های زیرزمینی - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

انواع آب معدنی - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

حریم ضوابط ومقررات آب های سطحی - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

حقایقی درباره آب آشامیدنی - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

حذف نیترات از آب شرب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

کیفیت آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

شیمیایی آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

نقش آب در معماری - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

نقش آب در معماری ایران باستان - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

راههای تصفیه آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

استحصال آب(چاه) - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آشنایی کوتاه با نقش آب در شوشتر - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

مضرات نیترات درآب آشامیدنی وحذف آن توسط فرآیند اسمز مع - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آب معدنی واقعا بهداشتی تر است؟ - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

تبدیل فاضلاب به آب آشامیدنی - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

تاثیرآب برسلامتی بخشهای مختلف بدن - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

چاه آب و انواع آن - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

چاه‌هاى لوله‌گذارى شده - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

چاه بهداشتى - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

مس درآب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

تاریخچه تصفیه فاضلاب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

اهمیت بهداشت آب و مواد غذایی - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

اثرات آلودگی آب بر انسان - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آب معدنی یا آب لوله کشی؟! - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آلودگی آب شرب و اهمیت تصفیه - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

خواص آب آشامیدنی - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

فاضلاب یا گنداب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

توصیه های بهداشتی : آب سالم - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آلودگی آب شرب و اهمیت تصفیه آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

کمبود آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

20 نکته درباره آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آب در اسلام - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

اصطلاحات آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

بهداشت آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

سختی آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

مديريت بهداشت محيط در بلاياي طبيعي - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

چالش‌های تخصصی بهداشت محیط - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

چالش‌های عمومی بهداشت محیط - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

بهداشت محیط بیمارستانها - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

بهداشت مسکن Housing Health - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

نقش آلودگی آب بر سلامت مادران و نوزادان - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

گنايي آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آیا میدانید آب و فاضلاب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

استاندارد 1053 آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

استاندارد 1011 آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

روشها و اقدامات اصلی و ضروری تصفیه آب درمحل مصرف در شرایط اضطراری - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

خصوصيات باكتريولوژي آب آشاميدني - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

تصفيه فاضلاب در اجتماعات كوچك - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

شرایط بهداشتی انبار و سردخانه - شنبه پنجم تیر

روز جهانی آب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

محیط های کشت - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

میکروسکوپ الکترونی (electron microscope) - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

رنگ آمیزی گرم : GRAM STAIN - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

جسم بار و رنگ آمیزی باکتریها - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

معرفی خانواده انتروباکتریاسه enterobacteriacea - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

میکروارگانیسم ها در خدمت تصفیه ی فاضلاب ها و محیط زیست - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

همه چیز درمورد رنگ آمیزی کپسول باکتری - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

تمام سوالات شما در مورد میولوژی - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

بررسي نحوه بهره برداري از دستگاههاي كلرزني به عنوان روشی جهت گنائي آب شرب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آب شرب سالم - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

بهداشت محيط در انبارها - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

بهسازی چشمه هاي آب آشاميدني - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

چک لیست ایمنی آزمایشگاه - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

استاندارد ها و نشریه های آب و فاضلاب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آموزش نرم افزار Hec-RAS - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آموزش نرم افزار Hec-HMS - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

5طبقه بندی باکتری ها از دیدگاه میولوژی مواد غذایی - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

مدل سازي اطلاعات ساختمان در طراحي ساختمان - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

مروری بر مطالعات مدل‌سازی اطلاعات ساختمان در ایران - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

مقدمه ای بر کاربرد مدل سازی اطلاعات ساختمان درمدیریت پروژه های ساخت - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

به کارگیری مدل سازی اطلاعات ساختمان جهت دستیابی به ساخت و ساز ناب - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

مقدمه ای بر استفاده از مدل سازی اطلاعات ساختمان در مدیریت بهره برداری و نگهداری ساختمان ها - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

کاربرد مدل سازی اطلاعات ساختمان در فازاجرای پروژه های ساخت - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

بررسی عملکردی مدل سازی اطلاعات ساختمان(BIM) - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

پتانسیل بکارگیری مدل سازی اطلاعات ساختمان در معماری ایرانی-اسلامی - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

مروری بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت پروژه های ساختمان - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

کاربرد مدل سازی اطلاعات ساختمان در فازاجرای پروژه های ساخت - شنبه پنجم تیر ۱۳۹۵

آیا مدیران زن سبکی مخصوص به خود دارند؟ - جمعه چهارم تیر ۱۳۹۵

تولید برق از فاضلاب - دوشنبه هشتم تیر

مدیریت ساخت